مبانی نظری و پیشینه جایگاه بخش انرژی در اقتصاد

بخشی از متن:
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 14 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏ انرژی و اهمیت آن‏ ‏9
‏2-1 انواع منابع انرژی‏ ‏10
‏2-2 منابع اولیه انرژی و حامل‌های انرژی‏ ‏11
‏2-3 انرژی در نظریات اقتصادی‏ ‏12
‏2-4 تقاضای انرژی در بخش‌های مختلف اقتصادی‏ ‏13
‏2-5 انرژی و سایر شاخص‌های اقتصادی‏ ‏14
‏2-6 مصرف سرانه و شدت انرژی‏ ‏15
‏2-7 مصرف سرانه انرژی و رشد اقتصادی‏ ‏15
‏2-8 شاخص بهره‌وری انرژی‏ ‏16
‏2-9 اثرات تورمی افزایش قیمت انرژی‏ ‏17
‏2-10 پیشینه تحقیق‏ ‏18
‏2-10-1 تحقیقات داخلی‏ ‏18
‏2-10-2 تحقیقات خارجی‏ ‏19
‏انرژی و اهمیت آن‏
‏انرژی یکی از اساسی‌ترین بخش‌های جهان ماست. ما از انرژی برای انجام کارها استفاده می‌کنیم. انرژی به حرکت درآورنده وسایل نقلیه اعم از خودرو، قطار، هواپیما و همچنین موشک‌هاست. انرژی خانه‌های ما را گرم می‌کند، غذای ما را می‌پزد، موزیک می‌نوازد و تصاویر تلویزیون را به ما نشان می‌دهد. زمانی که غذا می‌خوریم، بدن ‏ما ‏غذا را به انرژی جهت انجام کار تبدیل می‌کند. هنگامی که می‌دوی‏م یا راه می‌رویم‏، انرژی غذا را در بدن خود می‌سوزانیم. همچنین هنگامی که فکر می‌کنیم یا چیزی می‌خوانیم یا می‌نویسیم، کاری انجام می‌دهیم. خودروها، هواپیماها، قطارهای برقی، کشتی‌ها و ماشین‌آلات نیز انرژی را به کار تبدیل می‌کنند. بنابراین انرژی را می‌توان به « توانایی انجام کار » توصیف کرد. ( سازمان بهینه سازی مصرف سوخت 1382 )
‏با بررسی تاریخ تمدن و پیشرفت بشر ملاحظه می‌گردد، تمدن بشر در پرتو توانایی انسان در به کار گرفتن انرژی بوده است، قبل از انقلاب صنعتی، انرژی محدود به قدرت بازوی انسان و حیوانات بوده و در نتیجه قدرت جوامع بشری به تعداد جمعیت و افراد هر کشور وابسته بوده است. بعد از انقلاب صنعتی، مصنوعات اختراع شده، سطح استفاده از انرژی را بسیار گسترده نموده بطوریکه انقلاب صنعتی را دروازه ورود تمدن بشری به عصر تازه‌ای می‌دانند‏.‏ ( کریمی 1378 )
‏بعد از انقلاب صنعتی، مصنوعات اختراع شده نظیر اختراع ماشین بخار و استفاده از‏ ‏آن در به حرکت درآوردن قطارها و چرخ کارخانجات تاثیر بسزایی در رشد و توسعه اقتصادی کشورهای توسعه‏‌‏یافته کنونی داشته است. در ابتدا استفاده از ذغال‏‌‏سنگ و انرژی موجود در آن موجب به حرکت در آمدن توربین‌ها و موتورهای بخار گردید اما اندک اندک جایگزین‏‌‏شدن سایر سوخت‌های فسیلی مثل نفت و گاز به عنوان انرژی برتر جای خود را در اقتصاد و صنعت پیدا نمود و هنوز هم به عنوان مهمترین و استراتژی‌ترین منابع انرژی مورد توجه قرار دارند‏.‏ ( نوشین 1371‏ ‏)
‏ارزان بودن و قابلیت استفاده آسان و وسیع سوخت‌های فسیلی به شکل عمده نفت و گاز، هنوز جایگاه ویژه‌ای به این منبع در دنیای کنونی داده است. و‏ر‏ود انرژی در مباحث اقتصادی تا قبل از دهه 1970
‏1
‏2
‏میلادی به شکل جدی مطرح نشده بود اما بعد از افزایش قیمت نفت خام و ظهور بحران در اقتصاد جهانی مسئله انرژی و کمیابی آن مطرح و به شدت مورد توجه اقتصاددانان خصوصاً کشورهای صنعتی واقع شد و انرژی نیز بویژه در مطالعات اقتصادی به عنوان یک منبع کمیاب مورد مطالعه علم اقتصاد قرار گرفت‏.‏ ( احمدیان 1373 )
‏قبل از انقلاب صنعتی، کشاورزی بخش مسلط در اقتصاد بوده و حدود هشتاد درصد تولیدات به این بخش اختصاص یافته بود و در حقیقت زمین به عنوان عامل سرمایه و نیروی کار نقش اساسی را در تابع تولید ایفا می‌کردند اما بعد از انقلاب صنعتی و ورود مواد اولیه در فرایند تولید، این مواد نیز در توابع تولید جایگاه خویش را در منابع مختلف نظیر فولاد و نساجی پیدا نمود. ارزان بودن انرژی منجر به عدم توجه به این عامل مهم در تابع تولید گشته بود اما بعد از بحران سال 1970 و درک انرژی به عنوان منبع کمیاب و تداوم مطالعات در این زمینه، اقتصاد انرژی شکل گرفت‏. ‏( تیرل وال 1378 )
‏اقتصاد انرژی عمدتاً در منابع پایان ‌پذیر مطرح بوده و مطالعات کنونی در زمینه استفاده بهینه انرژی، صرفه‌جویی انرژی، تقاضای انرژی، تولید و نظایر آن شامل می‌شود. اما انرژی از دو جن‏ب‏ه خاص اهمیت دارد. اولاً تامین کننده انرژی مصرفی خانوارهاست در این خصوص نیازمندی‌های انرژی مصرفی خانوارها و چگونگی تنظیم مصارف انرژی خانوارها در تامین نیازهایشان مطرح است. ثانیاً در تحلیل انرژی به بررسی و تعیین میزان انرژی لازم برای تولید مواد اولیه، محصولات کارخانه و عرضه خدمات نیز مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. ( شکیبایی‏، 1378‏ )
‏از طرفی در یک ساختار اقتصادی اساساً پیوندهای اقتصادی در دو وجه تامین نهاده ‏ ‏( پیوندپسین Backward Linkage
‏ ) و تولید محصول ( پیوند پیشین Forward Linkage‏
‏ ) مشاهده می‌شود‏.‏ بر این اساس نقش انرژی در تعیین ‏س‏طح استفاده از انرژی در تولید کالاها‏،‏ وابستگی میان بخش‌های اقتصادی و سهم آنها در انرژی تجسم یافته در کالاها و خدمات در قالب تجزیه وتحلیل داده ـ ستانده (I-O)‏ نیز از جایگاه خاصی برخوردار است.
‏بنابراین در این پایان نامه به بررسی جایگاه بخش انرژی در اقتصاد ایران با استفاده از تحلیل‌های پیوندی پرداخته خواهد شد.
‏2-1 انواع منابع انرژی
‏منابع انرژی پایان‌پذیر و پایان‌نا‌پذیر
‏به منظور شناخت و درک اهمیت بیشتر انرژی در اقتصاد مروری درباره شناخت منابع خواهیم داشت. به طور کلی منابع انرژی به دو صورت یافت می‌شود. انرژی به دو دسته منابع پایان‌پذیر مثل نفت و انرژی و منابع تجدیدپذیر مثل خورشید و منابع طبیعی تقسیم می‌شود:
‏منابع پایان‌پذیر (تمام‌شدنی)
‏منابع تجدیدپذیر
‏منابع پایان‌پذیر طی زمان دوباره به وجود نمی‏ آیند و استفاده کنونی از یک واحد چنین منبعی از کاربرد آن در آینده جلوگیری می‌کند.
‏منابع تجدیدپذیر آن دسته از منابعی هستند که ذخایرشان افزایش و کاهش دارد. لذا منبع از بین نمی‌رود و البته تجدید منابع نیاز به زمان دارد و در این خصوص می‌توان از درخت، جنگل، پرندگان و ماهی‌ها نام برد.
‏1
‏3
‏در این خصوص ارتباط منابع و انرژی بصورت زیر است. (شکیبایی 1378)
‏الف) منابع پایان‌پذیر
‏منابع مولد انرژی
‏ زغال سنگ
‏ سوخت‌های فسیلی نفت‌خام
‏ گاز طبیعی
‏منابع غیرمولد انرژی
‏ سنگ آهن
‏ منابع معدنی سنگ مس
‏ اورانیوم
‏ب) منابع تجدیدپذیر
‏ ‏ ‏ ‏ ‏انرژی خورشید
‏ ‏ ‏ ‏ ‏ انرژی باد
‏منابع تجدیدپذیر انرژی ‏ انرژی امواج دریا
‏ ‏ ‏ ‏ ‏انرژی زمین ‏گرمایی
‏ ‏ ‏ ‏ ‏انرژی بیوماس
‏ ‏ ‏ ‏ جنگل‌ها‏ ‏ ‏ ‏
‏دریاچه‏ها
‏منابع طبیعی ‏ ‏ مراتع
‏2-2 منابع اولیه انرژی و حامل‌های انرژی‏
‏انرژی به دو صورت قابل تحلیل و بررسی است. شکل اول آن، منابع اولیه انرژی نام دارد. این منابع هنوز تحت عملیات و فرآوری و تبدیل قرار نگرفته است. شکل دوم آن به حامل‌های انرژی نام‌گذاری می‌شود. منابع اولیه انرژی اغلب منشا خورشیدی دارند. این منابع به چهار بخش سوخت‌های فسیلی، انرژی‌های نو، انرژی هسته‌ای و برق آبی تقسیم می‌شوند.
‏سوخت‌های فسیلی شامل ذغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت‌خام است. انرژی‌های نو شامل انرژی خورشیدی، انرژی باد، انرژی امواج دریا، انرژی بیوماس، انرژی زمین ‏گرمایی، انرژی جذرومد است. انرژی هسته‌ای متکی به منابع اورانیوم است که با به‌هم‏ زدن نظم ذرات درون اتم انرژی آن آزاد

 

پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.